Chú thích Khởi_nghĩa_Thái_Nguyên

  1. Đứng đầu tỉnh lỵ Thái Nguyên lúc đó là công sứ Darles (4/1913 - 9/1917), một kẻ tàn ác; được liệt vào "Tứ hung" (nhất Đác (Darles), nhì Ke (Eckert), tam Be (Galembert), tứ Bích (Bride)). Lúc còn ở Pháp, Darles chỉ là một người bán cháo ở xóm dân nghèo Latin tại thủ đô Paris. Tên này cố gắng học hành và có bằng cử nhân văn chương. Khi sang Việt Nam, do có "công lao" đàn áp phong trào đấu tranh của nhân dân ta, tên Darles được cất nhắc lên làm công sứ tỉnh Thái Nguyên. Y cai trị cùng với tên phó công sứ Tusle. Darles và những tên quan cai trị dưới quyền đàn áp nhân dân Thái Nguyên tàn bạo mà những lời kể của Nguyễn Ái Quốc trong "Bản án chế độ thực dân Pháp" đã chứng minh rõ. Khi khởi nghĩa Thái Nguyên nổ ra, hai tên này đi nghỉ mát nên thoát chết...về sau chúng hợp với bộ chỉ huy Pháp (đứng đầu là Thống sứ le Gallen) đàn áp dã man. Đến tháng 9/1917, y từ chức và tên Tussot lên làm công sứ (1917 - 1920?), y được cử làm ủy viên Hội đồng thành phố Sài GònMột số quan cai trị Thái Nguyên có thể kể ra ở đây: Cutte de la Riviere (1889, trưởng đồn Thái Nguyên); Desteney (1900 - 1901), Emmerich (1901 - 1902); Conrandy (1903 - 1906), Maire (1907 - 1908), Conrandy (1908 - 1910?)...., Mathieu (1923 - 1927), Chapoulart (1928 - 1929), Echinard (1929 - ?)
  2. Zinoman, trang 166
  3. theo Zinoman, trang 166, trích Trần Huy Liệu Loạn Thái Nguyên, lực lượng Pháp có hơn 500 quân chính quy được trang bị trọng pháo
  4. "Những phong trào chống Pháp đầu thế kỷ 20" Theo tài liệu này thì Lương Ngọc Quyến nhờ Trịnh Văn Cấn bắn vào ngực để quyên sinh
  5. Trần Huy Liệu, trang 111
  6. Zinoman, trang 167